Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα «ΔΕΣΜΟΙ»
Περιγραφή / Πλαίσιο
Τον Αύγουστο 2023 ο Έβρος επλήγη από τη μεγάλη καταστροφική πυρκαγιά, η οποία κατέκαψε 935.000 στρέμματα δασικών, θαμνωδών και αγροτικών εκτάσεων και δημιούργησε πλήθος προβλημάτων στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία του τόπου. Έκτοτε, έχει ξεκινήσει και είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η μεγάλη προσπάθεια ανασυγκρότησής του, εμπλέκοντας και ενεργοποιώντας και την εκπαιδευτική κοινότητα στο πλαίσιο της διαμόρφωσης μιας νέας γενιάς ενεργών πολιτών.
Έχει αποδειχτεί ότι ο χάρτης αποτελεί, αναμφίβολα, έναν από τους σημαντικότερους τρόπους απεικόνισης γεωχωρικής πληροφορίας. Παρέχοντας μια εποπτική εικόνα του χώρου, επιτρέπει πολύ στοχευμένα, εύληπτα και αποτελεσματικά τη μετάδοση πληροφορίας και την ανάδειξη διαφόρων φαινομένων/γεγονότων/ευρημάτων κτλ, οπτικοποιώντας απτά την πλήρη διάστασή τους.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο: «ΔΕΣΜΟΙ. Χαρτογραφώντας ιστορίες που μας συνδέουν με τον Έβρο», που αποτελεί πρόταση του του Σωματείου «Διάζωμα» και της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «Spotin», έρχεται να συγκεράσει δημιουργικά τα παραπάνω, αξιοποιώντας τη δύναμη των γεω-τεχνολογιών και συγκεκριμένα, ψηφιακών χαρτών και γεω-αφήγησης, προκειμένου να αναδείξει ιστορίες που συνδέουν μαθητές/τριες από όλη την Ελλάδα με τον Έβρο. Οι ιστορίες που θα προκύψουν θα συγκεντρωθούν σε μια ψηφιακή βιβλιοθήκη, που θα υπάρχει στην πλατφόρμα του προγράμματος και θα είναι διαθέσιμη στο ευρύ κοινό.
Γεω-Τεχνολογίες και Εκπαιδευτικά Εργαλεία
Συνεργασία και Εκπαιδευτικές Επισκέψεις στον Έβρο
Διαδικασία υλοποίησης
Τι συνδέει μια μαθήτρια από την Καλαμάτα και μια μαθήτρια από το Σουφλί;
ένα μεταξωτό μαντήλι
Τι συνδέει έναν μαθητή από τη Θεσσαλονίκη με έναν μαθητή από την Αλεξανδρούπολη;
η Via Egnatia
Τι συνδέει έναν/μια μαθητή/τρια από τις Πρέσπες με έναν/μια μαθητή/τρια από τα Δίκαια;
έχουν στον τόπο τους το ένα από τα τρία «Τριεθνή Σημεία» της Ελλάδας
Τι συνδέει έναν μαθητή από το Μαντούδι της Βόρειας Εύβοιας κι έναν μαθητή από τη Δαδιά Έβρου;
το πευκοδάσος, πηγή ζωής και οικονομίας που η καταστροφική πυρκαγιά το έπληξε
Στη συνέχεια, οι μαθητές θα συγκεντρώσουν πληροφορίες από πηγές ή από επιτόπια επίσκεψη για το/τα στοιχείο/α σύνδεσης, θα αποτυπώσουν τα ευρήματά τους σε ψηφιακούς χάρτες και θα συνθέσουν τα αποτελέσματα σε μία ιστορία υπό μορφή γεωχωρικής αφήγησης (Storymaps).
Στόχοι
- να γνωρίσουν μια ακριτική περιφερειακή ενότητα (Έβρο) με πλήθος μνημείων φύσης και πολιτισμού (υλικού και άυλου), και παράλληλα να αντιληφθούν τον αντίκτυπο της καταστροφικής πυρκαγιάς
- να γνωρίσουν καλύτερα τον δικό τους τόπο με τη συμβολή ειδικών
- να ανακαλύψουν τους «δεσμούς» που μπορούν να ενώνουν τον τόπο τους με τον Έβρο και να δημιουργήσουν ιστορίες
- να αφηγηθούν αυτές τις ιστορίες αξιοποιώντας τον χάρτη που αποτελεί έναν από τους αποτελεσματικότερους τρόπους για την εύληπτη και εποπτική απεικόνιση γεωχωρικής πληροφορίας
- να ανοίξουν διαύλους επικοινωνίας και συνεργασίας με τους μαθητές/τριες των σχολικών μονάδων του Έβρου
- να επισκεφτούν τον Έβρο και να συναντηθούν με τους εκεί μαθητές/τριες
- να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα προστασίας και διαχείρισης του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος είτε με βιωματική εμπειρία/δράση είτε με πρόσκληση ειδικών
Οφέλη
- Ευαισθητοποίηση και καλλιέργεια αλληλεγγύης προς τους μαθητές/τριες σχολείων του Έβρου
- Βιωματική και ανακαλυπτική μάθηση
- Χρήση νέων τεχνολογιών, συλλογή γεωχωρικών δεδομένων, σύνθεση ψηφιακών χαρτών
- Ενίσχυση της χωρικής σκέψης και των ψηφιακών δεξιοτήτων εκπαιδευτικών και μαθητών
- Συμβολή της σχολικής κοινότητας στην ανάδειξη του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου της περιοχής
Δήλωση Συμμετοχής
Χρονοδιάγραμμα
Ενεργοποίηση πλατφόρμας για την υποβολή της συμμετοχής των σχολείων στο Πρόγραμμα
Εναρκτήρια εκδήλωση παρουσίασης του Προγράμματος
Διαδικτυακές εκπαιδευτικές δράσεις για τη χρήση των τεχνολογικών εργαλείων που θα χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο του Προγράμματος
Υποστήριξη ομάδων καθ’ όλη τη διάρκεια διεξαγωγής του Προγράμματος
Υποβολή εργασιών των σχολείων
Υλοποίηση Ψηφιακής Βιβλιοθήκης – Αποθετήριο εργασιών
Καταληκτική ημερίδα παρουσίασης του Προγράμματος
Διοργανωτές
Το Πρόγραμμα θα υλοποιηθεί, μέσα από τη συνεργασία του Σωματείου «Διάζωμα» και της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Spotin (Spotlight on Innovation).
Το Διάζωμα (https://diazoma.gr) είναι ένα Σωματείο το οποίο από το 2008 έχει ως σκοπό την ανάδειξη των αρχαίων θεάτρων, την εξεύρεση πόρων για την αποκατάστασή τους, την ένταξή τους στην καθημερινότητά μας και, μέσα από τον σχεδιασμό καινοτόμων ολιστικών προγραμμάτων πολιτιστικού τουρισμού, όπως είναι οι Πολιτιστικές/Περιβαλλοντικές Διαδρομές και τα Αρχαιολογικά Πάρκα, την ένταξη των μνημείων φύσης και πολιτισμού στο κέντρο της ζωής και της βιώσιμης ανάπτυξης (βλ. Αρχές του Διαζώματος εδώ). Τα εκπαιδευτικά του προγράμματα που έχουν υλοποιηθεί ή υλοποιούνται είναι:
- Υιοθεσία αρχαίων θεάτρων. Μαθητές ξεναγούν μαθητές στα αρχαία θέατρα (από το 2014 κι εξής) (https://diazoma.gr/generationd/#/)
- ΣτηρίΖΟΥΜΕ Βόρεια Εύβοια (2021-2023) (https://stirizoumevoreiaevia.gr/)
Η Spotin AMKE (https://spotin.org/) προωθεί την εκπαιδευτική καινοτομία μέσα από τη χρήση γεωτεχνολογιών, ψηφιακών χαρτών και γεω-αφηγήσεων. Ενσωματώνοντας την κοινωνική καινοτομία σε κάθε της δράση, διοργανώνει τον Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Map Competition (https://mapcompetition.gr/), στον οποίο εκπαιδεύει εκπαιδευτικούς και μαθητές δημιουργώντας ανοικτά διαθέσιμο εκπαιδευτικό υλικό. Μαθητικοί Διαγωνισμοί Map Competition:
- Map Competition 3 «Υδάτινες Διαδρομές – Χαρτογραφώντας την αξία του νερού» (https://mapcompetition.gr/)
- Map Competition 2 «Χαρτογραφώντας την προσβασιμότητα. Μπορεί ο συμμαθητής μου με αμαξίδιο να έρθει στο σχολείο;» (https://spotin.org/el/chartografontas-tin-prosvasimotita/)
- Μap Competition 1 «Προσφυγικά Μονοπάτια – Χαρτογραφώντας τις ιστορίες των προσφύγων 100 χρόνια μετά το 1922» (https://spotin.org/el/prosfygika-monopatia/)
Οι εργασίες του Διαγωνισμού είναι διαθέσιμες στην Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Εργασιών: https://experience.arcgis.com/experience/36833fda8a514e70872e1cb1708b041a
Καθ’όλη τη διάρκεια προετοιμασίας και διεξαγωγής του Προγράμματος ΔΕΣΜΟΙ, η Spotin θα παράσχει δωρεάν κάθε τεχνική και εκπαιδευτική υποστήριξη, προκειμένου να εκπαιδεύσει εκπαιδευτικούς και μαθητές σε θέματα σύνθεσης ψηφιακών χαρτών, ανάπτυξης της γεωχωρικής αφήγησης και χρήσης των λογισμικών που θα χρησιμοποιηθούν.
Συχνές Ερωτήσεις
Το πρόγραμμα «ΔΕΣΜΟΙ» είναι ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που προωθεί την αφήγηση και χαρτογράφηση ιστοριών, συνδέοντας μαθητές από όλη την Ελλάδα με την περιοχή του Έβρου. Οι μαθητές χρησιμοποιούν γεωτεχνολογίες για να αναδείξουν τις φυσικές και πολιτιστικές συνδέσεις μεταξύ των περιοχών τους και του Έβρου.
Απευθύνεται σε μαθητές της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (τάξεις Ε’, ΣΤ’ Δημοτικού, Α’, Β’, Γ’ Γυμνασίου, και Α’, Β’, Γ’ Λυκείου) σε όλη την Ελλάδα και στα ελληνόγλωσσα σχολεία του εξωτερικού.
Το πρόγραμμα στοχεύει να ενισχύσει την κατανόηση των μαθητών για την ακριτική περιοχή του Έβρου, να καλλιεργήσει αλληλεγγύη προς τους μαθητές της περιοχής, να αναπτύξει δεξιότητες χρήσης νέων τεχνολογιών, και να ενισχύσει την περιβαλλοντική και πολιτιστική ευαισθητοποίησή τους.
Η δήλωση συμμετοχής γίνεται από τους υπεύθυνους εκπαιδευτικούς, μετά από έγκριση του διευθυντή/ντριας του σχολείου, μέσω ειδικής ηλεκτρονικής φόρμας.
Η πλατφόρμα ενεργοποιείται τον Νοέμβριο του 2024 για την υποβολή συμμετοχών. Το πρόγραμμα διαρκεί έως τον Απρίλιο του 2025, και τον Ιούνιο του 2025 θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα σε καταληκτική ημερίδα.
Οι μαθητές θα χρησιμοποιήσουν ψηφιακούς χάρτες και εργαλεία γεω-αφήγησης, τα οποία παρέχονται δωρεάν στα σχολεία κατόπιν αίτησης, μέσω του προγράμματος gis4greekschools.
Όχι, η συμμετοχή των μαθητών είναι δωρεάν. Απαιτείται μόνο η σύμφωνη γνώμη των γονέων/κηδεμόνων για τη συμμετοχή τους.
Το πρόγραμμα συνδιοργανώνεται από το Σωματείο «Διάζωμα» και την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Spotin. Αυτοί οι οργανισμοί προωθούν την εκπαιδευτική καινοτομία και πολιτιστική ανάπτυξη στην Ελλάδα.
Οι μαθητές θα αναζητήσουν τι συνδέει τον τόπο τους με τον Έβρο, θα συγκεντρώσουν πληροφορίες, και θα δημιουργήσουν ψηφιακούς χάρτες με τις ιστορίες που αναδεικνύουν αυτές τις συνδέσεις.